Ý nghĩa của cây sala – cây vô ưu trong phật giáo
Cũng giống như Bồ Đề, cây sala cũng có nhiều ý nghĩa linh thiêng trong đạo Phật đặc biệt là Phật giáo nguyên thủy bởi chúng gắn liền với cuộc đời Đức phật Thích Ca. Theo Kinh điển Phật giáo cho chúng ta biết rằng đức Phật được sinh ra dưới bóng cây Sala trong vườn Lumbini (Lâm-tì-ni) và chết giữa hai cây sa la ở Kushinagara (Câu-thi-na).
Ngày xưa, theo tục lệ, khi chuẩn bị đến kỳ mãn nguyệt khai hoa người con gái phải trở về quê cha mẹ để để sinh nở và Hoàng hậu Maya cũng không ngoại lệ. Tới ngày gần sinh, bà cùng với đoàn tùy tùng rời Kapilavatthu về nhà cha mẹ để sinh. Dọc đường, Hoàng hậu dừng chân nghỉ tại dưới gốc một cây Sa la ở khu vườn Lumbini, ngoại thành Kapilavatthu, thuộc nước Nepal ngày nay. Cơn đau sinh ập đến, bà tìm nơi bấu víu và cây liền nghiêng nhánh xuống cho bà vịn. Hoàng Hậu vừa vin cây thì cậu bé Siddharta ra đời và sau này tu luyện trở thành Đức Phật Thích Ca.
Chính vì thế sau này hình ảnh cây Sala vươn nhánh xuống cho hoàng hậu vịn trong lúc hạ sinh đức phật mang rất nhiều ý nghĩa đặc biệt đối với những cặp vợ chồng hiếm muộn.
Chùm hoa Sala nhìn giống với thần rắn Naga. Mỗi bông hoa gồm 6 cánh hoa xòe rộng che phần nhụy giống như con rắn hổ mang chín đầu đang phùng mang lên để bảo vệ Đức Phật Thích Ca lúc ngài nhập định liên tục bảy bảy bốn chín ngày dưới gốc cây bồ đề.
Trong kinh Đại Bát Niết Bàn, có kể rằng, trên đoạn đường cuối cùng trong chuyến vân du về Câu Thi Na (Kushinagara) Đức Phật đã viên tịch giữa 2 cây sala trong tư thế nằm nghiêng, đầu hướng về phương Bắc”. Khi Ngài vừa nằm xuống, bỗng hai cây sala nở hoa rực rỡ, thơm ngát, mặc dù lúc đó không phải là mùa ra hoa, như để tiễn đưa đấng Đạo Sư về cõi niết bàn, về với cảnh giới chân như muôn thuở…
Đặc điểm hình thái
- Cây sala là cây lâu niên với thân gỗ lớn, cây có thể phát triển tới 20 – 30m, thân gỗ lớn màu xám đậm.
- Lá cây sala (vô ưu) to và thuôn dài màu xanh mướt và bóng khá giống với cây lộc vừng nhưng to hơn nhiều, gân lá đậm. Lá cây thường mọc trên cụm ở đầu của cành như những chùm hoa xanh lớn, thường dài 8 đến 31 cm
Lá non mới nảy như những chùm hoa xanh quyến rũ
- Hoa sala : mọc ra trực tiếp từ thân cây. Độ dài của chùm hoa có thể lên tới 80 cm. Vào mùa hoa nở, với một cây sala cỡ lớn có thể cho tới hơn 1000 hoa một ngày, toàn bộ thân cây được bao trùm bởi một sắc hoa đằm thắm. Hoa sala có hương thơm ngọt ngào, quyến rũ đặc biệt về buổi đêm và sáng sớm hương thơm của hoa càng nồng nàn hơn. Hoa sala (đầu lân) có chứa rất nhiều phấn hoa. Với hương thơm ngọt ngào chúng thu hút rất nhiều loài ong tới làm mật. Loài ong sử dụng chúng như là một nguồn dinh dưỡng chủ yếu trong suốt những bữa ăn.
Một chùm hoa gồm nhiều bông hoa nhỏ với đường kính bông từ 6- 14cm gồm 6 cánh hoa chính và 2-3 cánh hoa phụ nhỏ. Màu sắc của cánh hoa rất độc đáo từ các sắc thái của màu hồng và màu đỏ xen kẽ với các vân vàng mỏng hướng vào tâm hoa.
Khác với các loài hoa khác, nhụy hoa của cây sala khá đặc biệt, chúng có màu hồng sáng, bản lớn và dày mọc lệch từ 1 bên và hơi cong hướng về tâm hoa.
Hoa Sala nở quanh năm, nhưng rộ nhất là từ tháng 2 đến tháng 5.
Quả của cây sala có hình cầu khá lớn với vỏ gỗ cứng màu nâu nhạt, đường kính quả lên đến 14 - 25 cm.
Một số hình ảnh cây Sa la